Bài 58: Tuyến sinh dục - Sinh học 8

Tuyến sinh dục gồm tinh hoàn (ở nam) và buồng trứng (ở nữ)

Tinh hoàn và buồng trứng ngoài sản sinh ra các tế bào sinh dục còn tiết ra hoocmon sinh dục có tác dụng đối với sự xuất hiện những đặc điểm giới tính ở nam và nữ cũng như thúc đẩy quá trình sinh sản.

Hoạt động của các tuyến nội tiết này chịu ảnh hưởng từ hoocmon FSH và LH do tuyến yên tiết ra.

I. Tinh hoàn và hoocmon sinh dục nam

- Bước vào tuổi dậy thì, các hoocmon FSH và LH do tuyến yên tiết ra làm cho các tế bào kẽ nằm giữa các ống sinh tinh trong tinh hoàn tiết hoocmon sinh dục nam là testosteron -> gây biến đổi cơ thể ở tuổi dậy thì nam

+ Lớn nhanh, cao vượt

+ Sụn giáp phát triển, lộ hầu

+ Vỡ giọng, tiếng ồm

+ Mọc ria mép

+ Mọc lông nách

+ Cơ bắp phát triển, cơ quan sinh dục to ra

+ Tuyến mồ hôi, tuyến nhờn phát triển

+ Xuất hiện mụn trứng cá

+ Xuất tinh lần đầu, vai rộng, ngực nở

II. Buồng trứng và hoocmon sinh dục nữ

- Ở các em gái, khoảng 10-11 tuổi,hai buồng trứng bắt đầu hoạt động. Dưới tác động của kích thích tố buồng trứng do tuyến yên tiết ra, các tế bào trứng bắt đầu phát triển trong nang trứng. Đó là lớp tế bào biểu bì dẹp bao quanh tế bào trứng, sau đó dày lên và phân chai thành nhiều lớp. Các tế bào lớp trong tiết hoocmon ostrogen - hoocmon sinh dục nữ.

- Nang trứng càng phát triển hoocmon càng tiết nhiều đẩy tế bào trứng về một phía. Nang trứng lộ dần ra bề mặt buồng trứng. Lúc này trứng chín và rụng dưới tác dụng của LH 

- Sau khi trứng rụng, bao noãn trở thành thể vàng tiết progesteron. Hoocmon này có tác dụng trong sự sinh sản.

- Hoocmon ostrogen có tác dụng gây nên những biến đổi tuổi dậy thì ở nữ:

+ Lớn nhanh, da trở nên mịn màng 

+ Thay đổi giọng nói, vú phát triển

+ Mọc lông mu, lông nách

+ Hông nở rộng; mông, đùi phát triển

+ Bộ phận sinh dục phát triển

+ Tuyến mồ hôi, tuyến nhờn phát triển

+ Xuất hiện mụn trứng cá

+ Bắt đầu hành kinh 

* Đến tuổi dậy thì, cả nam và nữ đều cần chú ý:

- Giữ gìn vệ sinh cơ thể và cơ quan sinh dục hợp lí 

- Ăn uống đủ chất, tập thể dục thể thao cho cơ thể phát triển toàn diện