Bài 57: Tuyến tụy và tuyến trên thận - Sinh học 8

I. Tuyến tụy

1. Đặc điểm

- Nằm ở ổ bụng được coi là 1 phần của hệ tiêu hóa, được bao quanh bởi lá lách, gan, dạ dày, túi mật và ruột non nằm ở phía sau dạ dày, sát thành sau ổ bụng

- Kích thước khoảng 15,24cm, có hình chữ nhật và bằng phẳng.

- Tụy cấu tạo từ các tế bào tạo thành đảo tụy:

+ Tế bào alpha

+ Tế bào beta

2. Chức năng

- Chức năng ngoại tiết: tiết dịch tụy theo ống dẫn đổ vào tá tràng, giúp biến đổi thức ăn trong ruột non

- Chức năng nội tiết: tiết các hoocmon điều hòa lượng đường trong máu 

+ Tế bào alpha: tiết hoocmon glucagon 

+ Tế bào beta: tiết hoocmon insulin 

⇒ Insulin và glucagôn có tác dụng điều hoà lượng đường trong máu luôn ổn định: insulin làm giảm đường huyết khi đường huyết tăng, glucagôn làm tăng đường huyết khi lượng dường trong máu giảm.

Nhờ tác động đối lập của 2 loại hoocmon của tế bào đảo tụy mà tỉ lệ đường huyết luôn ổn định 

* Sự rối loạn hoạt động nội tiết của tuyến tụy sẽ dẫn tới tình trạng bệnh lí: bệnh tiểu đường hoặc chứng hạ đường huyết.

II. Tuyến trên thận

1. Đặc điểm

- Gồm 2 tuyến nằm ở đầu trước hai quả thận 

- Chia làm 2 miền:

+ Miền vỏ: lớp cầu, lớp sợi, lớp lưới

+ Miền tủy.

2. Chức năng

- Miền vỏ:

+ Lớp cầu: tiết hoocmon điều hòa các muối natri, kali trong máu

+ Lớp sợi: tiết hoocmon điều hòa lượng đường huyết

+ Lớp lưới: tiết hoocmon điều hòa sinh dục nam, gây biến đổi đặc tính sinh dục ở nam

- Miền tủy: tiết adrenalin và noadrenalin có tác dụng điều hòa hoạt động tim mạch và hô hấp, cùng glucagon điều chỉnh lượng đường trong máu.

* Một số bệnh liên quan đến tuyến thượng thận: 

- Bệnh Cushing 

- Bệnh Addison