Bài 5. Dinh dưỡng nito ở thực vật - Sinh học 11

I. Vai trò sinh lí của nguyên tố nitơ đối với thực vật

 - Nitơ là một nguyên tố dinh dưỡng khoáng thiết yếu của thực vật. Nitơ được rễ cây hấp thụ từ môi trường ở dạng NH4+ và NO3-. 
=> Nitơ có vai trò quan trọng đối với đời sống của thực vật:
- Vai trò chung: Đảm bảo cho cây sinh trưởng và phát triển tốt 
- Vai trò cấu trúc: Tham gia cấu tạo nên các phân tử protein, enzim, coenzim, axit nucleic, diệp lục, ATP...
 Thiếu nitơ sẽ làm giảm quá trình tổng hợp protein, từ đó sự sinh trưởng của các cơ quan bị giảm, xuất hiện màu vàng nhạt trên lá. Mầu vàng xuất hiện trước ở những lá già.
 - Vai trò điều tiết: Tham gia điều tiết các quá trình trao đổi chất và trạng thái ngậm nước của tế bào và ảnh hưởng đến mức độ hoạt động của tế bào.
 => Nitơ có vai trò quyết định đến toàn bộ các quá trình sinh ý của cây trồng .

II. Quá trình đồng hóa Nitơ ở thực vật 

Sự đồng hóa Nitơ trong mô thực vật gồm 2 quá trình:
1. Quá trình khử nitrat 
- Là quá trình chuyển hóa NO3- thành NH4+, có sự tham gia của Mo và Fe được thực hiện ở mô rễ và mô lá diễn ra qua 2 giai đoạn:
+ Giai đoạn 1: NO3- được khử thành NH4+ được xúc tác bởi enzim ntrat reductaza.
+ Giai đoạn 2: NO2- được khử thành NH4+ được xúc tác bởi enzim nitrit reductaza. 
- Điều kiện cho quá trình khử nitrat:
+ Có các enzim đặc hiệu xúc tác cho các phản ứng. 
+ Có các lực khử mạnh.
=> Ý nghĩa: hạn chế sự tích lũy nitrat trong các bộ phận của cây.
2. Quá trình đồng hóa NH4+ trong mô thực vật 
Theo 3 con đường:
- Amin hóa trực tiếp các axit xêto tạo axit amin:
 Axit xêto + NH4+ -> Axit amin
- Chuyển vị amin:
 Axit amin + axit xêto -> axit amin mới + axit xêto mới
 - Hình thành amit: Là con đường liên kết phân tử NH3 với axit amin dicacboxilic
  Axit amin dicacboxilic + NH4+ -> amit
  -> Sự hình thành amit có ý nghĩa sinh học quan trọng
  + Đó là cách giải độc NH3 tốt nhất ( NH3 tích lũy lại sẽ gây độc cho tế bào )
  + Amit là nguồn dự trữ NH3 cho quá trình tổng hợp axit amin khi cần thiết .