Bài 5. Các nhân tố ảnh hưởng đến sinh trưởng và phát triển ở động vật - Sinh học 11

I. Các nhân tố bên trong

Các nhân tố bên trong ảnh hưởng đến sinh trưởng và phát triển ở động vật gồm có:
+ Yếu tố di truyền: hệ gen chi phối tuổi thọ, tốc độ, giới hạn, thời gian sinh trưởng và phát triển.
+ Giới tính: ở từng thời kì, quá trình sinh trưởng và phát triển của giới đực và giới cái không giống nhau.
+ Hoocmon sinh trưởng phát triển.
1. Các hoocmon ảnh hưởng đến sinh trưởng và phát triển của động vật có xương sống

- Hoocmon là nhân tố bên trong ảnh hưởng đến sinh trưởng và phát triển của động vật.
- Động vật có xương sống được điều hòa bởi các hoocmon: hoocmon sinh trưởng, tirozin, testosteron, estrogen.
a) Hoocmon sinh trưởng
- Nơi sản xuất: tuyến yên
- Tác dụng:
+ Kích thích phân chia tế bào và tăng kích thước của tế bào qua tăng tổng hợp protein.
+ Kích thích phát triển xương.
+ Thiếu GH gây bệnh lùn bẩm sinh, thừa sẽ gây bệnh cao khổng lồ.

b) Tirozin
- Nơi sản xuất: tuyến giáp
- Tác dụng: 
+ Kích thích chuyển hóa ở tế bào
+ Kích thích quá trình sinh trưởng bình thường của cơ thể.
Riêng lưỡng cư tirozin có tác dụng gây biến thái nòng nọc thành ếch.
+ Thiếu gây bệnh đần độn kèm buwous cổ ở trẻ em, ếch thiếu tirozin sẽ không biến thái được. Thừa tirozin sẽ gây bênh Bazơđô ở người lớn, làm trẻ em lớn quá nhanh.
c) Ơstrogen
- Nơi sản xuất: buồng trứng
- Tác dụng:
+ Kích thích sinh trưởng và phát triển ở giai đoạn dậy thì 
+ Tăng phát triển xương
+ Kích thích phân hóa tế bào để hình thành các đặc điểm sinh dục phụ thứ cấp.
d) Testosteron
- Nơi sản xuất: tinh hoàn
- Tác dụng:
+ Kích thích sinh trưởng và phát triển mạnh ỏ giai đoạn dậy thì 
+ Tăng phát triển xương,tăng tổng hợp protein, phát triển cơ bắp.
- Nam thiếu testosteron sẽ bị nữa hóa, thừa sẽ làm dậy thì sớm.
2. Các hoocmon ảnh hưởng đến sự phát triển của động vật không xương sống
a) Ecđison 
- Nơi sản xuất: tuyến trước ngực 
- Tác dụng:
+ Gây lột xác ở sâu bướm
+ Kích thích sâu biến thành nhộng và bướm.
+ Nếu thừa ecđisơn sẽ làm sâu biến thái sớm, nếu thiếu sẽ làm sâu không lột xác được.
b) Juvenin
-Nơi sản xuất: thể allata
- Tác dụng: 
+ Gây lột xác ở sâu bướm
+ Ức chế quá trình chuyển hóa sâu thành nhộng và bướm
+ Nếu thừa sẽ làm sâu không hóa nhộng và bướm được, nếu thiếu thì sâu không lột xác được.