Bài 16. Hoạt động của tim - Sinh học 11

I. Tính tự động của tim 

- Tính tự động của tim là khả năng co giãn tự động theo chu kì của tim 
- Tim có khả năng co giãn tự động là do hoạt động tự động của hệ dẫn truyền tim.
Hệ dẫn truyền tim bao gồm:
+ Nút xoang nhĩ( nằm ở tâm nhĩ phải): tự động phát nhịp và xung được truyền tới khắp cơ tâm nhĩ làm tâm nhĩ co sau đó lan đến nút nhĩ thất.
+ Nút nhĩ thất nằm giữa tâm nhĩ và tâm thất tiếp nhận xung từ nút xoang nhĩ
+ Xung được lan truyền tiếp từ nút nhĩ thất đến bó His và mạng Puoockin lan ra khắp cơ tâm thất làm tâm thất co.
Hoạt động của hệ dẫn truyền tim:
Nút xoang nhĩ tự phát xung điện -> Lan ra khắp cơ tâm nhĩ -> Tâm nhĩ co -> Lan truyền đến nút nhĩ thất -> Bó His -> Mạng lưới Puoockin -> Lan khắp cơ tâm thất -> Tâm thất co.
=> Tim có khả năng tự động co bóp theo chu kì 

II. Chu kì hoạt động của tim 

Mỗi chu kì tim bắt đầu từ pha co tâm nhĩ -> pha co tâm thất -> pha giãn chung.
Chu kì tim kéo dài 0,8 giây và gồm 3 pha.
- Pha co tâm nhĩ: 0,1s
Nút xoang nhĩ lan truyền xung điện tới hai tâm nhĩ -> Hai tâm nhĩ co -> Van bán nguyệt đóng lại -> Thể tích tâm nhĩ giảm, áp lực tâm nhĩ tăng -> van nhĩ thất mở -> dồn máu từ hai tâm nhĩ xuống hai tâm thất.
- Pha co tâm thất: 0,3s
Nút xoang nhĩ lan truyền xung điện tới nút nhĩ thất, bó His và mạng lưới Puoockin -> hai tâm thất co, van nhĩ thất đóng lại -> Áp lực trong tâm nhĩ tăng lên -> Van bán nguyệt mở -> Máu đi từ tim vào động mạch.
- Pha giãn chung: 0,4s
Tâm thất và tâm nhĩ cùng giãn, van nhĩ thất mở, van bán nguyệt đóng -> Máu từ tĩnh mạch chảy về tâm nhĩ, máu từ tâm nhĩ dồn xuống tâm thất.
=> Tâm nhĩ co 0,1s giãn 0,7s. Tâm thất co 0,3s giãn 0,4s
=> Thời gian nghỉ nhiều hơn thời gian làm việc do đó tim làm việc cả đời không mệt mỏi.
- Hoạt động theo chu kì của tim giúp cho tim hoạt động liên tục không biết mệt mỏi và máu lưu thông một chiều trong hệ tuần hoàn (từ tĩnh mạch về tâm nhĩ -> tâm thất -> động mạch -> các cơ quan).
- Nhịp tim:
+ Trẻ sơ sinh: 120 - 160 nhịp/ phút
+ Người trưởng thành: 70 - 100 nhịp/ phút
- Tuy nhiên, nhịp tim có thể bị ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố như: tình trạng sức khỏe, mức độ hoạt động, thời tiết, trạng thái tinh thần như phấn khích, sợ hãi, lo lắng hoặc do hệ quả của một số loại thuốc như: thuốc hạ huyết áp, thuốc giãn phế quản...