Bài 1. Sinh sản vô tính ở thực vật - Sinh học 11

I. Khái niệm chung về sinh sản 

Sinh sản là quá trình tạo ra những cá thể mới, bảo đảm sự phát triển liên tục của loài.
- Có hai kiểu sinh sản, đó là:
+ Sinh sản vô tính 
+ Sinh sản hữu tính

II. Sinh sản vô tính ở thực vật 

1. Sinh sản vô tính là gì?
Là hình thức sinh sản không có sự kết hợp giữa giao tử đực và giao tử cái, con cái giống nhau và giống cá thể mẹ.
2. Các hình thức sinh sản vô tính ở thực vật
a) Sinh sản bào tử
- Loài đại diện: Rêu, dương xỉ,...
- Nguồn gốc cây con: Phát triển từ bào tử
- Số lượng cá thể con: nhiều 
- Biểu hiện của quá trình: Bào tử thể -> túi bào tử -> bào tử -> cá thể mới. 
                          + Có sự xen kẽ thế hệ giao tử thể và bào tử thể.
- Phát tán: Phát tán rộng, nhờ gió, nước và động vật.

b) Sinh sản sinh dưỡng 
- Loài đại diện: khoai tây, khoai lang, cỏ tranh, thuốc bỏng,...
- Nguồn gốc cây con: Phát triển từ một phần của cơ quan sinh dưỡng của cơ thể mẹ (rễ, thân, lá)
- Số lượng cá thể: ít
- Biểu hiện của quá trình: Một cơ quan sinh dưỡng -> nẩy chồi -> cá thể mới. 
                          + Không có sự xen kẽ thế hệ
- Phát tán: không phát tán rộng.

3. Các phương pháp nhân giống vô tính
a) Ghép chồi và ghép cành
- Cách tiến hành: lấy 1 đoạn thân, cành hay chồi của cây này ghép lên thân hay gốc của cây khác sao cho ăn khớp với nhau.
- Ưu điểm: phối hợp các đặc tính tốt của các cây khác nhau.
- Ví dụ: ghép mắt táo,...
b) Chiết cành và giâm cành
- Ưu điểm:
+ Tạo cây con dễ dàng, nhanh chóng.
+ Duy trì các đặc tính tốt của cây, rút ngắn thời gian sinh trưởng, sớm thu hoạch.
- Ví dụ: giâm cành xương rồng, hoa hồng, rau muống, mía
       Chiết cành bưởi, cam...
c) Nuôi cấy tế bào mô thực vật
- Cách tiến hành: lấy các tế bào từ các phần khác nhau của cơ thể thực vật nuôi trong môi trường dinh dưỡng thích hợp để tạo nên cây con hoàn chỉnh.
- Ưu điểm: giúp tạo nhanh các giống mới sạch bệnh. Đạt hiệu quả cao về số lượng và chất lượng cây giống.
- Ví dụ: chuối, hoa lan,...

III. Vai trò của sinh sản vô tính

- Đối với đời sống thực vật
+ Giúp cho sự tồn tại và phát triển của loài
- Đối với con người 
+ Duy trì được tính trạng tốt phục vụ con người.
+ Nhân nhanh giống cây trồng.
+ Tạo giống cây sạch bệnh

+ Tăng hiệu quả kinh tế nông nghiệp, giảm giá thành sản phẩm
+ Phục vụ chế giống quý đang bị thoái hóa.