Bài 19: Tự nhiên, dân cư và xã hội khu vực Đông Nam Á - Địa lí lớp 11

I. Tự nhiên

1. Vị trí địa lí và lãnh thổ

- Nằm ở phía đông nam châu Á, tiếp giáp Thái Bình Dương và Ấn Độ Dương, cầu nối giữa lục địa Á-Âu với Lục địa Úc.

- ĐNÁ bao gồm hệ thống bán đảo, đảo, quần đảo xen giữa biển rất phức tạp.

- ĐNÁ có vị trí quan trọng, nơi giao thoa của nhiều nền văn hóa lớn, nơi các cường quốc cạnh tranh ảnh hưởng.

- Diện tích: 4,5 triệu km².

- Gồm 11 quốc gia: Việt Nam, Lào, Campuchia, Singapo, Thái Lan, Mianma, Malaysia, Indonexia, Philippin, Brunay, Đông timo.

2. Điều kiện tự nhiên

* Đông Nam Á lục địa

- Địa hình: 

+ Bị chia cắt mạnh.

+ Hướng núi: TB – ĐN, B – N.

+ Đồng bằng tập trung ven biển.

- Khí hậu: Nhiệt đới gió mùa; Có phần lãnh thổ có mùa đông lạnh (Việt Nam, Mianma).

- Sông ngòi: Mạng lưới dày đặc; Có nhiều sông lớn.

- Khoáng sản: Đa dạng: dầu mỏ, sắt, khí tự nhiên, thiếc than,…

* Đông Nam Á biển đảo

- Địa hình: 

+ Ít đồng bằng.

+ Nhiều đồi núi và núi lửa.

+ Nhiều đảo và quần đảo.

- Khí hậu: Nhiệt đới gió mùa; Xích đạo.

- Sông ngòi: Sông ngắn, dốc.

- Khoáng sản: Dầu mỏ, than, đồng,…

3. Đánh giá điều kiện tự nhiên của Đông Nam Á

a. Thuận lợi

- Phát triển nông nghiệp nhiệt đới.

- Phát triển kinh tế biển (trừ Lào).

- Nhiều khoáng sản thuận lợi phát triển công nghiệp.

- Nhiều rừng thuận lợi phát triển lâm nghiệp.

- Phát triển du lịch.

b. Khó khăn

- Thiên tai: Động đất, núi lửa, bão, lũ lụt,…

- Suy giảm rừng, xói mòn đất,…

c. Biện pháp

- Khai thác và sử dụng hợp lí tài nguyên.

- Phòng chống, khắc phục thiên tai.

II. Dân cư và xã hội

1. Dân cư

- Dân số đông, mật độ dân số cao.

- Tỉ suất gia tăng tự nhiên còn cao nhưng đang suy giảm.

- Dân số trẻ, số người trong dộ tuổi lao động > 50%.

- Nguồn lao động tuy dồi dào nhưng tay nghề và trình độ còn hạn.

- Phân bố dân cư không đều: tập trung ở đồng bằng, ven biển, vùng đất đỏ.

2. Xã hội

- Các quốc gia có nhiều dân tộc.

- Một số dân tộc phân bố rộng ảnh hưởng quản lí, xã hội, chính trị.

- Là nơi giao thoa của nhiều nền văn hóa và tôn giáo lớn.

- Phong tục, tập quán, sinh hoạt văn hóa có nhiều nét tương đồng.