Việt Nam trong những năm 1939 - 1945 - Lịch sử lớp 9

I. Tình hình thế giới và Đông Dương

1. Thế giới

- Đức tấn công Pháp.
- Tư bản Pháp đầu hàng và làm tay sai cho Đức.
- Quân phiệt Nhật tấn công Trung Quốc và tiến sát tới biên giới Việt-Trung.
→ Pháp đứng trước 2 nguy cơ: cách mạng giải phóng của nhân dân Đông Dương bùng cháy và bị Nhật hất cẳng.
- Pháp câu kết với Nhật cùng bóc lột nhân dân Việt Nam.

2. Trong nước

- Tháng 9.1940, Nhật tấn công vào Đông Dương, Pháp đầu hàng.
- Ngày 23.7.1941, Pháp công bố kí kết Hiệp ước phòng thủ chung Đông Dương.
- Nhật – Pháp cấu kết cùng bóc lột nhân dân ta bằng những thủ đoạn thâm độc, gian xảo.

II. Những cuộc nổi dậy đầu tiên

1. Khởi nghĩa Bắc Sơn (27.9.1940)

a. Nguyên nhân: 
- Nhật đánh vào Lạng Sơn, Pháp thua chạy qua Bắc Sơn.
b. Diễn biến 
+ Dưới sự chỉ huy của Đảng bộ Bắc Sơn nhân dân đã đấu tranh quyết liệt chống khủng bố, tổ chức các toán vũ trang đi lung bắt và trừng trị bọn tay sai.
+ Thành lập đội du kích Bắc Sơn, sang năm 1941 phát triển thành Cứu quốc quân.
c.Ý nghĩa: 
+ Duy trì được một phần lực lượng.
+ Đội du kích Bắc Sơn ra đời, trở thành lực lượng vũ trang nòng cốt của Đảng sau này.

2. Khởi nghĩa Nam Kì (23.11.1940)

a. Nguyên nhân: 
- Pháp bắt lính Việt Nam làm bia đỡ đạn chống lại quân phiệt Xiêm.
b. Diễn biến 
+ Đảng bộ Nam Kì đã quyết định khởi nghĩa (23/11/1940), một số chiến sĩ bị bắt trước ngày khởi sự do bị lộ. Pháp tăng cường thiết quân luật, săn lùng các chiến sĩ cách mạng.
+ Nghĩa quân đã triệt hạ một số đồn bốt giặc, triệt phá nhiều đường giao thông, thành lập chính quyền nhân dân và tòa án cách mạng ở nhiều vùng. Lá cờ đỏ sao vàng lần đầu tiên xuất hiện trong cuộc khởi nghĩa này.
- Kết quả: Do Pháp đàn áp khốc liệt, cơ sở Đảng bị tổn thất nặng nề, nhưng một số nghĩa quân rút vào hoạt động bí mật.
c.Ý nghĩa: 
- Tinh thần đấu tranh của nhân dân ta (bộ phận binh lính).