Bài 3: Chủ nghĩa tư bản được xác lập trên phạm vi thế giới - Lịch sử lớp 8

I. Cách mạng công nghiệp

1. Cách mạng công nghiệp ở Anh

   - Từ những năm 60 của thế kỉ XVIII, máy móc được phát minh và sử dụng trong sản xuất đầu tiên ở Anh, trước hết ở nghành dệt với sự ra đời của máy kéo sợi Gien-ni
   - Năm 1769, Ác-crai-tơ phát minh ra máy kéo sợi chạy bằng sức nước,Năm 1785, Ét-mơn Các-rai chế tạo máy dệt đầu tiên ở Anh,làm cho năng suất dệt tăng gần 40 so với dệt tay.
   - Năm 1784, Giêm Oát hoàn thành việc phát minh ra máy hơi nước
   - Máy móc được sử dụng trong giao thông vận tải. Đầu thế kỉ XIX, tàu thủy chạy bằng máy hơi nước thay thế dần thuyền buồm; xe lửa và đường sắt bắt đầu phục vụ đời sống xã hội
   - Từ năm 1760 đến năm 1840, ở Anh diễn ra quá trình chuyển biến từ sản xuất nhỏ thủ công sang sản xuất lớn bằng máy móc. Công nghiệp hóa diễn ra đầu tiên ở Anh, sớm hơn các nước khác 50 đến 100 năm và trở nên phổ biến ở các nước tư bản chủ nghĩa. Anh từ một nước nông nông nghiệp trở thành nước công nghiệp phát triển nhất thế giới.

2. Cách mạng công nghiệp ở Pháp, Đức

   - Ở Pháp, cách mạng công nghiệp bắtđầu từ năm 1830. Trong 20 năm, các nghành sản xuất của Pháp tăng lên nhiều.
   - Pháp hoàn thành cách mạng công nghiệp,kinh tế phát triển, đứng thứ hai sau Anh
   - Ở Đức, tuy chưa thống nhất những cách mạng công nghiệp vẫn diễn ra vào những năm 40 của thế kỉ XIX. Trong những năm 1850 - 1860, kinh tế phát triển với tốc độ nhanh và đạt nhiều kết quả.
   - Máy móc cũng được sử dụng trong nong nông nghiệp. Phân bón được sử dụng rộng rãi, làm tăng năng suất cây trồng.

3. Hệ quả của cách mạng công nghiệp

   - Cách mạng công nghiệp làm thay đổi bộ mặt của các nước tư bản: nhờ phát minh máy móc, nhiều khu công nghiệp lớn, nhiều thành phố mọc lên, thu hút dòng người từ nông thôn đến tìm việc làm.
   - Hệ quả quan trọng nhất của cách mạng công nghiệp là hình thành hai giai cấp cơ bản: giai cấp tư sản và giai cấp vô sản.

II. Chủ nghĩa tư bản xác lập trên phạm vi thế giới

1. Các cuộc cách mạng tư sản thế kỉ XIX

   - Sang thế kỉ XIX,phong trào dân tộc dân chủ ở các nước châu Âu và châu Mĩ ngày càng dâng cao, tân công mạnh mẽ vào thành trì của chế độ phong kiến
   - Các thuộc địa của Tây Ban Nha và Bồ Đào Nha ở khu vực Mĩ La-tinh dẫn đến sự ra đời của một loạt quốc gia tư sản mới
   - Ở châu Âu, tháng 7 - 1830 phong trào cách mạng tư sản nổ ra ở Pháp, lật đổ nền thống trị của triều đại Buốc-bông. Sau đó, lan nhanh sang các nước Bỉ, Đức,...
   - Trong 1848 - 1849, cách mạng tư sản diễn ra sôi nổi ở nhiều nước châu Âu
   - Từ 1859 - 1870, dưới sự lãnh đạo của Ca-vua, 7 quốc gia ở bán đảo I-ta-li-a đã thống nhất thành vương quốc I-ta-li-a.
   - Từ 1864 - 1871, nước Đức được thống nhất từ 38 quốc gia lớn nhỏ.
   - Tháng 2 - 1861, Nga hoàng ban bố "Sắc lệnh giải phóng nông nô".

2. Sự xâm lược của tư bản phương Tây đối với các nước Á, Phi

   - Trong thời kì cách mạng công nghiệp, kinh tế tư bản chủ nghĩa ở Anh và Pháp phát triển nhanh chóng lafmtawng nhu cầu tranh giành thị trường, đẩy mạnh việc xâm lược các nước ở phương Đông, đặc biệt là Ấn Độ, Trung quốc và Đông Nam Ác-crai-tơ.
   - Châu Phi vào nửa đầu thế kỉ XIX còn là một lục địa bí hiểm đối với các nước tư bản phương Tây.