Bài 20: Chiến tranh thế giới thứ hai (1939 - 1945) - Lịch sử lớp 8

I. Nguyên nhân bùng nổ chiến tranh thế giới thứ hai

    - Sau chiến tranh thế giới thứ nhất, những mâu thuẫn mới về quyền lợi, về thị trường và thuộc địa lại tiếp tục nảy sinh giữa các nước đế quốc. Cuộc khủng hoảng kinh tế thế giới 1929 - 1933 làm cho những mâu thuẫn đó thêm sâu sắc, dẫn tới việc lên cầm quyền của chủ nghĩa phát xít ở I-ta-li-a, Đức và Nhật Bản, với ý đồ gây chiến tranh chia lại thế giới.
    - Giữa các nước đế quốc hình thành hai khối đối địch nhau: khối Anh - Pháp - Mĩ và khối phát xít Đức - I-ta-li-a - Nhật Bản. Hai khối đế quốc đều coi Liên Xô là kẻ thù cần phải tiêu diệt. Khối Anh - Pháp - Mĩ thực hiện đường lối thỏa hiệp, nhượng bộ nhằm làm cho khối phát xít chĩa mũi nhọn chiến tranh về phía Liên Xô. Sau khi sáp nhập nước Áo vào Đức, Hít-le chiếm Tiệp Khắc. Thấy chưa đủ suwxc đánh ngay Lên Xô, Hít-le tân công các nước châu Âu trước. Ngày 1- 9 - 1939 phát xít Đức tân công Ba Lan. Ngay sau đó, Anh, Pháp tuyên chiến với Đức. Chiến tranh thế giới thứ hai bùng nổ.

II. Những diễn biến chính

1. Chiến tranh bùng nổ và lan rộng trên toàn thế giới (từ ngày 1- 9 - 1939 đến đầu năm 1943)

    - Bằng chiến thuật chớp nhoáng, phát xít Đức đánh chiếm hầu hết các nước châu Âu (trừ Anh và một vài nước trung lập). Ngày 22 - 6 - 1941, Đức tấn công và dần tiến sâu vào Liên Xô
    - Ở Thái Bình Dương, Đức đang thắng thế ở châu Âu, ngày 7 - 12 - 1941, Nhật Bản bất ngờ tân công hạm đội Mĩ ở Trân Châu Cảng. Quân đội Nhật chiếm toàn bộ vùng Đông Nam Á và một số đảo ở Thái Bình Dương. Tháng 9 - 1940, quân I-ta-li-a tân công Ai Cập. Chiến sự diễn ra trên khắp các mặt trận: mặt trận Tây Âu, .mặt trận Xô - Đức, mặt trận châu Á -  Thái Bình Dương và mặt trận Bắc Phi
... - Tháng 1 - 1942, Mặt trận đồng minh chống phát xít được thành lập.

2. Quân Đồng minh phản công, chiến tranh kết thúc (từ đầu năm 1943 đến tháng 8 -1945)

    - Trận phản công của quân đội Liên Xô ở Xta-lin-grát đã tạo nên bước ngoặt, làm xoay chuyển tình thế của cuộc chiến tranh thế giới. Sau chiến thắng đó, Hồng quân Liên Xô và liên quân Mĩ - Anh liên tiếp mở nhiều cuộc phản công trên khắp các mặt trận.
    - Sau thắng lợi của Hồng quân Liên Xô ở chiến dịch cong phá Béc-lin, đêm mồng 8 rạng sáng 9 - 5 - 1945 phát xít Đức kí văn kiện đầu hàng không điều kiện. Chiến tranh kết thúc ở châu Âu với sự thất bại hoàn toàn của phát xít I-ta-li-a và Đức.
    - Hồng quân Liên Xô đánh tan đạo quân Quan Đông của Nhật ở vùng Đông Bắc Trung Quốc. Ngày 6 và 9 - 8 - 1945, Mĩ ném bom nguyên tử hủy diệt Hi-rô-shi-ma và Na-ga-xa-ki
    - Ngày 15 - 8 - 1945, Nhật Bản đầu hàng không điều kiện. Chiến tranh thế giới thứ hai kết thúc.

III. Kết cục của chiến tranh thế giới thứ hai

    - "Kẻ gieo gió phải gặt bão" - chiến tranh kết thúc với sự sụp đổ hoàn toàn của chủ nghĩa phát xít Đức, I-ta-li-a, Nhật Bản.Tuy nhiên, toàn nhân loại đã phải hứng chịu những hậu quả thảm khốc của chiến tranh.
    - Chiến tranh thế giới thứ hai là cuộc chiến tranh lớn nhất, khốc liệt nhất và tàn phá nặng nề nhất tong lịch sử loài người: 60 triệu người chết, 90 triệu người bị tàn tật, thiệt hại về vật chất gấp 10 lần so với chiến tranh thế giới thứ nhất, bằng tất cả các cuộc chiến tranh trong 1000 năm trước đó cộng lại
    - Chiến tranh kết thúc đã dẫn đến những biến đổi căn bản của tình hình thế giới.