Bài 15: Liên Xô xây dựng chủ nghĩa xã hội (1921 - 1941) - Lịch sử lớp 8

I. Chính sách kinh tế mới và công cuộc khôi phục kinh tế (1921 - 1925)

   - Bảy năm chiến tranh (1914 - 1921) đã tàn phá nặng nề nền kinh tế: năm 1920 sả lượng nông nghiệp chỉ bằng 1/2 so với trước chiến tranh, sản lượng công nghiệp chỉ còn 1/7, nhiều cùng lâm vào bệnh dịch và nạn đói rầm trọng. Bọn phản cách mạng điên cuồng chống phá, gây bạo loạn ở nhiều nơi.
   - Tháng 3 - 1921 Đảng Bôn-sê-vích Nga quyết định thực hiện Chính sách kinh tế mới, do Lê-nin đề xướng. Nội dung chủ yếu của Chính sách kinh tế mới là bãi bỏ chế độ trưng thuluong thực thừa và thay thế bằng chế độ thu thuế lương thực, thực hiện tự do buôn bán, mở lại các chợ, cho phép tư nhân được mở các xí nghiệp nhỏ và khuyến khích tư bản nước ngoài đầu tư, kinh doanh ở Nga.
   - Nhờ đó, nông nghiệp và các ngành kinh tế khác được phục hồi và phát triển nhanh chóng. Đòi sống nhân dân được cải thiện.
   - Tháng 12 - 1922, Liên bang Công hòa xã hội chủ nghĩa Xô viết được thành lập trên cơ sở tự nguyện của bốn nước cộng hòa xô viết đầu tiên là Nga, Bê-lô-rút-xi-a, U-crai-na và Ngoại Cáp-ca-dơ.

II. Công cuộc xây dựng xã hội chủ nghĩa ở Liên Xô (1925 - 1941)

   - Sau khi khôi phục kinh tế, Liên Xô vẫn là một nước nông nghiệp lạc hậu so với các nước tư bản phương Tây. Vì vậy, để xây dựng cơ sở vật chất cho chủ nghĩa xã hội, nhân dân Liên Xô phải thực hiện nhiệm vụ công nghiệp hóa xã hội chủ nghĩa.
   - Cùng với đó, nhân dân Liên Xô tiến hành cải tạo nền nông nghiệp, thu hút đông đảo nông dân tham gia các nong trang tập thể.
   - Công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội ơ Liên Xô được thực hiện qua các kế hoạch 5 năm. Kế hoạch 5 năm lần thứ nhất (1928 - 1932) và lần thứ hai (1933 - 1937) đều hoàn thành trước thời hạn.
   - Đến năm 1936, tính theo sản lượng công nghiệp, Liên Xô đứng đầu châu Âu và đứng thứ hai trên thế giới. Nhân dân Liên Xô đã xây dựng được một nền nông nghiệp tập thể hóa, cơ giới hóa và có quy mô sản xuất lớn.
   - Về văn hóa - giáo dục, Liên Xô đã thanh toán nạn mù chữ, thực hiện phổ cập giáo dục tiểu học cho tất cả mọi người và phổ cập giáo dục trung học cơ sở ở các thành phố. Các lĩnh vực khoa học tự nhiên, khoa học xã hội, văn học nghệ thuật cũng đạt nhiều thành tựu rực rỡ
   - Về xã hội, chỉ còn lại hai giai cấp lao động là công nhân,nông dân và tầng lớp trí thức mới xã hội chủ nghĩa.
- Từ năm 1937, Liên Xô tiếp tục thực hiện kế hoạch 5 năm lần thứ ba. Tháng 6 - 1941, phát xít Đức tấn công Liên Xô, nhân dân Liên Xô buộc phải ngừng công cuộc xây dựng đất nước.