Bài 9: Nước Đại Cồ Việt thời Đinh - Tiền Lê - Lịch sử lớp 7 - sách cũ

I. Tình hình chính trị, quân sự

1. Nhà Đinh xây dựng đất nước 

   - Năm 968, đát nước thống nhất, Đinh Bộ Lĩnh lên ngôi Hoàng đế , đặt tên nước là Đại Cồ Việt đóng đô tại Hoa Lưu
   - Mùa xuân năm 970, vua Đinh đặt niên hiệu là Thái Bình, sai sứ sang giao hảo với nhà Tống
   - Đinh Bộ Lĩnh phong vương cho các con, cử các tướng linh thân cận như Đinh Diền, Nguyễn Bặc... năm giữ các chức vụ chủ chốt. Ông cho xây dựng cung điện, đúc tiền, dùng những hình phạt khắc nghiệt với những kẻ phạm tội.

2. Tổ chức chính quyền thời Tiền Lê

   - Cuối năm 979, Đinh Tiên Hoàng và Đinh Liễn bị ám hại. Vua mới còn nhỏ, Lê Hoàn được cử làm phụ chính. Một số tướng dấy binh chống lại bọ ông đánh bại. Nhân đó, nhà Tống lăm le xâm phạm bờ cõi Đại Cồ Việt. Do vậy, các tướng lĩnh suy tôn Lê Hoàn lên làm vua chỉ huy kháng chiến
   - Lê Hoàn đổi niên hiệu thành Thiên Phúc, lập nên nhà Lê. Sử cũ gọi là Tiền Lê. Triều đình do vua đứng đầu, nắm mọi quyền hành về quân sự và dân sự. Giúp vua bàn việc nước có thái sư và đại sư. Dưới vua là các quan văn võ, các con vua được phong vương, trấn giữ các vùng hiểm yếu
   - Cả nước được chia làm 10 lộ, dưới lộ có phủ và châu. Nhà Lê chú ý xây dựng một quân đội mạnh để bảo vệ chính quyền trung ương.

3. Cuộc kháng chiến chống Tống của Lê Hoàn

   - Đầu năm 981, Hầu Nhân Bảo chỉ huy quân Tống tiến đánh nước ta: quân bộ theo đường Lạng Sơn, quân thủy theo đường sông Bạch Đằng
   - Lê Hoàn cho đóng cọc ở sông Bạch Đằng để ngăn chặn chiến thuyền địch. Nhiều trận chiến ác liệt đã diễn ra, cuối cùng thủy quân của địch bị đánh lui
   - Trên bộ, quân ta chặn đánh quân Tống quyết liệt, chúng không kết hợp được với quân Thủy nên tổn thất nặng, rút về nước. Quân Tống đại bại, Hầu Nhân Bảo bị giết chết
   - Cuộc kháng chiến chống Tống thắng lợi. Thắng lợi này không những biểu thị ý chí quyết tâm chống ngoại xâm của quân dân ta, còn chứng tỏ bước phát triển và khả năng bảo vệ độc lập dân tộc của Đại Cồ Việt

II. Sự phát triển kinh tế và văn hóa

1. Bước đầu xây dựng nên kinh tế tự chủ

   - Ruộng đất trong nước thuộc sở hữu của làng, xã. Nhân dân chia ruộng đều cho nhau để cày cấy và nộp thuế, đi lính và làm lao dịch cho vua
   - Vào mùa xuân, vua Lê thường về địa phương tổ chức lễ cày tịch điền để khuyến khích nhân dân sản xuất. Việc khai khẩn đất hoang được mở rộng, kênh ngòi được đào vét ở nhiều nơi. Nông nghiệp ngày càng ổn định, bước đầu phát triển
   - Thế kỉ X, nước Đại Cồ Việt đã xây dựng một số xưởng thủ công nhà nước, chuyên chế tạo các sản phẩm phục vụ nhu cầu của vua quan như đúc tiền, rèn vũ khí, xây cung điện.. Các nghề thủ công cổ truyền tiếp tục phát triển
   - Thời Đinh - Tiền Lê cho đúc tiền đồng để lưu thông trong nước. Việc trao đổi mua bán được hình thành ở các địa phương và với nhân dân Tống.

2. Đời sống xã hội và văn hóa

   - Trong xã hội, vua và các quan văn, võ (cùng một số nhà sư) tạo thành bộ máy thống trị. Những người bị trị gồm nông dân,thợ thủ công...Nô tì, sô lượng không nhiều là tầng lớp 
 dưới cùng. Cuộc sống của nhân dân còn đơn giản, bình dị
   - Giáo dục chưa phát triển. Đạo Phật được truyền bá rộng rãi. Những đại sư như Ngô Chân Lưu, Đỗ Thuận, Vạn Hạnh được trọng dụng như cố vấn cung đình, nhà ngoại giao đắc lực của nhà vua
   - Chùa chiền được xây dựng ở nhiều nơi. Nhiều loại hình văn hóa dân gian còn tồn tại trong thời này như ca hát, nhảy múa, đua thuyền...