Cách mạng tháng Mười Nga năm 1917 và cuộc đấu tranh bảo vệ cách mạng (1917-1921) - Lịch sử lớp 11

I. Cách mạng tháng Mười Nga 1917

1. Tình hình nước Nga trước cách mạng

- Chính trị: Đầu thế kỉ XX Nga vẫn là một nước quân chủ chuyên chế tàn tích phong kiến nặng nề.
+ Năm 1914, Nga hoàng tham gia Chiến tranh thế giới I.
+ Là “nhà tù” của các dân tộc.
- Kinh tế: lạc hậu, kiệt quệ vì chiến tranh, nạn đói xảy ra ở nhiều nơi, công nông nghiệp đình đốn.
- Xã hội: Đời sống của nông dân, công nhân, các dân tộc trong đế quốc Nga vô cùng cực khổ.
→ Mâu thuẫn xã hội gay gắt.
+ Đế quốc Nga >< các dân tộc
+  Vô sản >< Tư sản 
+ Nông dân  >< Địa chủ phong kiến 
- Phong trào phản đối chiến tranh đòi lật đổ Nga hoàng phát triển. Nước Nga đứng trước một cuộc cách mạng

2. Từ Cách mạng tháng Hai đến Cách mạng tháng Mười

a. Cách mạng dân chủ tư sản tháng Hai năm 1917
*Diễn biến:
- 23/2/1917, cách mạng bùng nổ bằng cuộc biểu tình của 9 vạn nữ công nhân Pê-tơ-rô-grát .
- Phong trào chuyển từ tổng bãi công chính trị sang khởi nghĩa vũ trang.
* Kết quả:
- Chế độ Nga hoàng bị lật đổ.
- Các Xô viết được thành lập (tháng 3/1917 toàn nước Nga có 555 Xô viết).
- Giai cấp tư sản thành lập Chính phủ lâm thời. 
- Nga trở thành nước Cộng hòa.
* Tính chất: là cuộc cách mạng dân chủ tư sản kiểu mới.
b. Cách mạng tháng Mười Nga năm 1917
* Bối cảnh: 
- Sau cách mạng tháng Hai: Nước Nga tồn tại song song hai chính quyền: Chính phủ tư sản lâm thời và Xô viết (tư sản và vô sản).
→ Cục diện không thể kéo dài.
- Lê-nin đã đề ra Luận cương tháng Tư: là chuyển từ cách mạng dân chủ tư sản sang cách mạng xã hội chủ nghĩa lật đổ Chính Phủ tư sản lâm thời. 
- 10/1917, không khí cách mạng bao trùm cả nước. Lê-nin về nước trực tiếp lãnh đạo khởi nghĩa vũ trang giành chính quyền.
* Diễn biến:
- Đêm 24/10/1917, khởi nghĩa bùng nổ. Đêm 25/10, tấn công cung điện Mùa Đông, bắt giữ các bộ trưởng của Chính phủ tư sản. Khởi nghĩa Pê-tơ-rô-grát giành thắng lợi.
- Đầu năm 1918, chính quyền Xô viết giành thắng lợi trên khắp cả nước.
- Tính chất: Cách mạng tháng Mười Nga là cuộc cách mạng vô sản.

III. Ý nghĩa lịch sử của Cách mạng tháng Mười Nga

* Đối với nước Nga:
- Làm thay đổi hoàn toàn tình hình đất nước và xã hội Nga.
- Nhân dân lao động, các dân tộc trong đế quốc được giải phóng, làm chủ đất nước,làm chủ vận mệnh của mình.
* Đối với thế giới:
- Thay đổi cục diện thế giới với sự ra đời của chế độ xã hội chủ nghĩa ở nước Nga.
- Cổ vũ, thúc đẩy phong trào cách mạng thế giới.