Bài 40: Địa lí ngành thương mại - Địa lí lớp 10

I. Khái niệm về thị trường

- Thị trường là nơi gặp gỡ giữa người bán và người mua.

- Thị trường hoạt động theo quy luật cung cầu.

- Do quy luật cung cầu nên giá cả trên thị trường thường xuyên bị biến động.

II. Ngành thương mại

1. Vai trò

- Khái niệm: Thương mại là khâu nối giữa sản xuất và tiêu dung thông qua việc luân chuyển hàng hóa, dịch vụ giữa người bán và người mua.

- Vai trò: 

+ Điều tiết sản xuất.

+ Thúc đẩy sự phát triển của sản xuất hàng hóa.

+ Hướng dẫn tiêu dung.

- Phân loại: Nội thương và ngoại thương.

+ Nội thương: trao đổi hàng hoá, dịch vụ trong nước, thúc đẩy chuyên môn hóa sản xuất và phân công lao động theo vùng, phục vụ từng cá nhân.

+ Ngoại thương: Trao đổi mua bán hàng hoá giữa các nước trên thế giới, góp phần tăng nguồn thu ngoại tệ, gắn thị trường trong nước với thị trường thế giới.

2. Cán cân xuất nhập khẩu và cơ cấu xuất nhập khẩu

a. Cán cân xuất nhập khẩu

- Khái niệm: Là quan hệ so sánh giữa giá trị hàng xuất khẩu với giá trị hàng nhập khẩu.
- Phân loại: Nhập siêu và xuất siêu.

+ Xuất siêu khi xuất khẩu lớn hơn nhập khẩu.

+ Nhập siêu khi xuất khẩu nhỏ hơn nhập khẩu.

b. Cơ cấu hàng xuất, nhập khẩu

- Các mặt hàng xuất khẩu gồm các nguyên liệu chưa qua chế biến và các sản phẩm đã qua chế biển.

- Các mặt hàng nhập khẩu gồm tư liệu sản xuất và sản phẩm tiêu dùng.

- Cơ cấu hàng xuất – nhập khẩu phản ánh trình độ phát triển kinh tế của một quốc gia, một lãnh thổ.

III. Đặc điểm của thị trường thế giới

- Toàn cầu hóa nền kinh tế là xu thế quan trọng nhất.

- Khối lượng hàng hóa buôn bán trên thế giới tăng liên tục.

- Phân bố:

+ Tỉ trọng buôn bán lớn: Châu Âu, Châu Á, Bắc Mĩ.

+ Ba trung tâm buôn bán lớn nhất thế giới: Hoa Kì, Tây Âu, Nhật Bản.

+ Các cường quốc xuất nhập khẩu: Hoa Kì, Liên bang Đức, Nhật Bản, Anh,...

IV. Các tổ chức thương mại thế giới (thuộc chương trình giảm tải)